Euskal enpresen Europako patenteek historiako mailarik handiena lortu dute
Bilboko Merkataritza Ganberak eta Bizkaiko Foru Aldundiak parte hartzen duten barrixek egindako azterketan nabarmentzen denez, Europako patente-eskaerak % 4,5 igo dira Bizkaian, eta % 6 EAE osoan.
Cámarabilbao
Barrixe – Bizkaiko Berrikuntza Behatokiak – Bilboko Merkataritza Ganberaren eta Bizkaiko Foru Aldundiaren ekimena -, Babestu izeneko 2024 Jabetza Intelektualari buruzko azterlanak, Europako Patenteen eskaeren hazkundea islatzen du. Bizkaian 2023an 66 eskaera izatetik 69 izatera pasatu zen, hau da, % 4,5eko hazkundea; eta Euskadin, 179 eskaeretan geratu zen, hau da, % 6ko igoera. Bi kasuetan, Babestu txostenean aztertutako serieko daturik altuena lortzen da. Datu historiko bat berriro ezartzeaz gain, 2019tik ikusten den goranzko joera finkatzen da. Hazkunde hori, Bizkaian indar gutxiagorekin bada ere, nabari da Nazioarteko patenteen eskaeretan ere, Bizkaian 28tik 36ra igo baitira (+% 28,5); eta EAEn, berriz, 61etik 70era (+% 14,7).
Babestu azterlanak Patente eta Marken Espainiako Bulegoak argitaratutako azken datuak biltzen ditu, eta Bizkaian eta Euskal Autonomia Erkidegoan Jabetza Intelektualarekin lotuta emandako eskaera eta emakiden bilakaerari buruzko informazioa biltzea du helburu; gainera, aukera ematen du jakiteko zein sektore teknikotan kokatzen den, zeintzuk ari diren eskatzen, eta Euskadiko asmatze-jarduerak beste autonomia-erkidego batzuekin alderatuta zer aurrerapen izan duen.
Azken datuen oinarrietan, Babestuk uste du Europako eta nazioarteko patenteen aldeko apustuak, ziurrenik, Patente Nazionalen eskaeren beherapena azaltzen duela; izan ere, Bizkaian pixka bat berreskuratzen diren arren, 2023an 19tik 29ra pasatzean, maila oso baxuetan jarraitzen du; eta EAEn behera egiten jarraitzen du, 48 eskaerarekin geratuz. Bizkaian horrelako babesen emakidak 21 dira, eta EAEn, guztira, 42 kontzesio eman dira.
Patente Nazionalen joera negatibo hori – 2002tik 2023ra, Bizkaian % 56ko jaitsiera eta EAEn % 73koa – 2017ko erdialdean Patenteen Lege Berria indarrean jartzearen ondorio da. Lege honek berritasunaren azterketa eta asmatze-jarduera ezinbestean orokortzen ditu eskaera guztietara, eta eskaera berriak sartzeko oztopo argia sortzen du. Jaitsiera hori enpresek eskatzen dituzten Europako Patenteen datuekin konpentsatzen da; izan ere, egiaztatu da estatu-jatorriko Europako Patenteen hazkundea handitu egin dela 2002az geroztik, % 1.050 Bizkaian (2002an 6tik 2023an 69ra pasatu zen) eta % 714 EAEn (2002an 22 eskaera egin ziren soilik, 2023an 179an baino ez). Hala ere, oraindik ere, ZTBP 2030ek EAErako ezarri dituen 260 eskaeretara iritsi da.
Azpimarratu behar da, neurri handi batean, harremanak dituzten enpresak atzerritarrak izango direla, eta enpresa horiek balio handiagoa ematen diotela Europak Espainiakoaren aldean egindako eskaerari, bai lurralde-irismen handiagoa duelako, bai EPBek eskaera horri ezartzen dion azterketa-prozesuaren kalitateagatik, nazioartean onartzen baita eskaera hori.
Enpresek egiten dituzte eskaera gehienak patenteetan, eta, beraz, enpresa horiek lortzen dituzte kontzesio gehien. Nabarmentzekoak dira, batez ere, Europako Patenteen eskaerei dagozkienak, EAEn egindako eskaeren % 91,6 baitira. Hala, Europako Patenteen aldeko apustua euskal enpresen joera argia da, enpresek beren teknologia lizentziatzeko egiten duten apustua, bai Europan, bai nazioartean. Horrek posizio hobea ematen die Espainiako patente baten aurrean atzerriko enpresekin negoziatzen hasteko garaian.
Enpresen eta erakundeen berrikuntza babesteko beste sistema garrantzitsu bati dagokionez, hala nola Erabilgarritasun-ereduei dagokienez, bai eskaerek, bai emakidek portaera desberdina izan dute. Horrela, 2023an aurreko urtearekin alderatuta beherakada txiki bat gertatu da EAEko eta Bizkaiko eskaeretan, bi kasuetan % 29 inguruan; aitzitik, kontzesioak ia berdin mantentzen dira Bizkaian, 47 eta 46; eta 98tik 120ra igo dira EAEn.
Diseinu Industrialari dagokionez, denboran zehar portaera nahiko irregularra erakusten duen parametroa izan arren, Bizkaiak eta EAEk azken hiru urteetan izan duten gorakada berresten da, bai eskaeretan, bai kontzesioetan. Horrela, Bizkaia 27tik 29ra igaroko da azken urtean, eta 24tik 29ra 2023an. Bestalde, EAEk 55 eskaera eta 53 kontzesio ditu.
EPMBak eskaintzen dituen datuek 50 eskatzaile nagusien nortasuna identifikatzeko aukera ematen dute. Patente nazionalei dagokienez, UPV/EHU 12. postuan agertzen da hamar eskaerarekin. Europako Patenteen eskaerei dagokienez, EAEko hamaika enpresa daude; horien artean, Siemens Gamesa nabarmentzen da, 4. postuan, 31 eskaerarekin; eta, ondoren, Tecnalia Research & Innovation Fundazioa, 9. postuan, eskaerekin. PCT patenteak eskatzen dituztenen artean Encofrados J. Alsina enpresa dago, 8. postuan dagoena sei eskaerarekin. Erabilgarritasun-ereduen sailkapenean Ingurumena Advanced Technologies, S.L. enpresa dago, bost eskaerarekin eta 20. postuan; baita Diseño Industriales, Aristocrazy S.A. enpresa ere, 8. postuan, zortzi eskaerarekin. Azkenik, Marka nazionalen eskabideetan, Faes Farma farmazeutikoak 23. postua lortu du, 18 eskaerarekin.
EAEko berrikuntza-esparru nagusiak, hala Patente nazionaletan nola Erabilgarritasun-ereduetan, ‘Ingeniaritza Mekanikoa’-ri lotutakoak dira, % 42,8 lehenengoan eta % 44,1 bigarrenean, eta, xehetasunetan sartuz, biak bat datoz kontzesio gehien dituen azpisektore teknikoan, ‘Manipulazioa’ azpisektore teknikoan, nahiz eta ‘Ingeniaritza Zibila’ ere leku nabarmenean egon.
Indarrean dauden eskaera, emakida edo jabetza intelektuala motaren baten ehunekorik handiena zein Lurralde Historikori dagokion, Bizkaia da portzentajerik handiena duena, bi adierazleetan izan ezik, hala nola, Patente nazionalen eta Erabilgarritasun-ereduen kontzesioetan, non Gipuzkoa baita kopururik handiena duena.
Azkenik, EAEren asmatze-jarduera, aurkeztutako eskaeren arabera, Estatu mailan lortutako batez bestekoarekin konparatzen badugu, Europako Patenteen eskarietan, 81 punturekin, eta Nazioarteko Patenteen eskarietan, 32rekin, Estatuko batez bestekoa gainditzen da, eta bietan 2. postua lortzen du EAEk, Nafarroaren atzetik. Erabilgarritasun-ereduei dagokienez, EAEk Estatuko batez bestekoaren maila bera du (54), eta gainerako babes-sistemetan, Diseinu Industrialean eta Marketan, Estatuan baino batezbesteko baxuagoa du.
Babes Intelektualaren erritmo onak atentzioa ematen du munduko ziurgabetasun ekonomikoaren aurrean, batez ere Europako eta nazioarteko patenteen eskaerei dagokienez. Adituen arabera, historian zehar babes intelektuala aldaketa eta ziurgabetasun garaietan erresilientea dela frogatu delako azaltzen da, eta erronka horien aurrean enpresek tresna horiek eskaintzen duten babesa eta segurtasuna bilatzen dute. Gainera, inbertsioak erakartzeko elementu ona izan ohi dira, epe luzerako asmakuntzen bideragarritasuna eta eraginkortasuna ziurtatzen baitute.
Hala agertzen dute Europar Batasuneko Jabetza Intelektualaren Bulegoak (EUIPO) argitaratutako datuek. Horien arabera, erregistratutako NP eskubideak dituzten enpresen % 93k eragin positiboa izan zuten beren negozioetan; gainera, % 60k aipatu dute beren enpresa-irudia hobetu zutela eta erakundeei berme juridikoa eman zietela. Azken batean, garrantzitsua da berrikuntza babestearen garrantziaz kontzientziatzen jarraitzea.
Babestu estudioari buruz
Babestu ikerketa, 2024 Jabetza Intelektualari buruzkoa, barrixe – Bizkaiko Berrikuntza Behatokiak – Bilboko Merkataritza Ganberaren eta Bizkaiko Foru Aldundiaren ekimena – egiten du eta patenteen, erabilgarritasun-ereduen, industria-diseinuaren eta marken eskaerei buruzko datuak biltzen ditu. Horrez gain, Euskadiko eta Bizkaiko jabetza intelektualaren beste adierazle batzuk nabarmentzen ditu, hala nola, eman diren eskaerak, indarrean daudenak, nork eskatzen dituen, zein eremu geografikok duen asmatze-jardueraren ratio handiena edo zein sektore teknikori dagozkion jabetza intelektualaren erregistroak.