Bizkaiak bere jarduera berreskuratu du, baina enpresek zuhurtziaz jokatzen dute urte berriaren aurrean

Bizkaiko ekonomia suspertzen ari da, inflazioa moteldu egiten ari da, energia-prezioak jaitsi egiten ari dira, Lurraldeko esportazioak EAEko esportazioen % 41 dira eta langabezia jaitsi egin da. Krisiak kalte egin die enpresei, urte berriaren aurrean zuhurtziaz jokatu baitute, batez ere fakturazioari, enpleguari edo inbertsioei dagokienez.. Datu horiek Bilboko Merkataritza, Industria, Zerbitzu eta Itsasketa Ganberaren egoera ekonomikoari buruzko txostenetik atera dira, Bizkaia, Euskadi eta Espainiaren arteko iturri ofizialen datuak aztertu eta alderatu ondoren, eta Bizkaiko enpresen artean Ganberak berak egindako inkestak egin ondoren.

Bizkaiko egoera ekonomikoa

Analisian ikusten denez, Bizkaiak, ekonomiaren moteltzearekin lotuta egon arren, hamarren batez gainditzen du Euskadi osoko eta Espainiako BPGaren hazkundea urteko hirugarren hiruhilekoan (emandako azken datuak), eta % 3,9an geratzen da urte arteko aldakuntzan, iazko aldi berarekin alderatuta.

Eusko Jaurlaritzak duela gutxi aurkeztutako kalkuluen arabera, 2022rako euskal ekonomia % 4,3 haziko da, eta 2023rako % 2,1. Ganberak aurreikusten du Bizkaiak urte honetarako izango duen hazkundea % 4,1 edo % 4,2 izango dela. 2023rako, aurreikuspena ez da hain baikorra, eta % 1,7 edo % 1,8 da.

Inflazioari dagokionez, moderazio-sintomak erakusten ditu, eta beheranzko joera du uztailean erregistratutako goreneko baliotik. Bizkaiko prezioen igoera % 6,6koa da azaroan, Espainiakoa baino pixka bat txikiagoa ( % 6,8), baina Euskadikoa baino handiagoa ( % 6,5). Nabarmentzekoak dira, batez ere, elikagaien hazkundea (+% 15,5), Espainia osoan eta eurogunean gertatzen denaren ildotik; produktu energetikoen joera, berriz, aldatu egin da: Bizkaian % 4,7 jaitsi da, eta Espainian % 3,5. Eurogunean, ordea, prezio horiek hazten ari dira, % 34,9 inguruko balioekin.

Bestalde, Bizkaiko ondasunen kanpo-merkataritzak gero eta saldo defizitario handiagoa du, eta urtarriletik irailera bitartean ia bikoiztu egin da 2021. urte osoan erregistratutako defizita, inportazioen balioan izandako igoera handiaren ondorioz; izan ere, inportatutako produktuen prezioen garestitzeak eta euroaren ahuleziak eragin diete. Nolanahi ere, Bizkaiko esportazioek pisua hartzen jarraitzen dute Euskal Autonomia Erkidego osoko esportazioetan, eta % 41 dira dagoeneko.

Bizkaiak, azken hilabeteetan, jaitsiera jarraituak izan ditu langabeen kopuruan, eta azaroan 62.989 dira, horietatik % 57 emakumeak direla.

Jarduera-sektoreen arabera, langabezia zerbitzuen sektorean biltzen da oraindik ere ( % 70), eta atzetik datoz industria ( % 9) eta eraikuntza ( % 7). Ekainean eta irailean egin dira kontratazio gehien, eta behin-behinekotasuna % 74ra jaitsi da, lan-erreformaren ondorioz.

Gizarte Segurantzako batez besteko afiliazioa azaroan izan da handiena: 498.34 pertsona. Langile autonomoen ehunekoa afiliatutako langile guztien % 17 ingurukoa da.

Afiliatutako enpresen % 81 zerbitzuen sektorekoak dira, % 9 eraikuntzakoak, % 9 industriakoak eta % 1 nekazaritza-sektorekoak.

Alderaketa eginez gero, Bizkaian langabezia-tasa % 9,6 da, Euskadin baino puntu bat baino gehixeago ( % 8,3) eta Espainian baino hiru puntu gutxiago ( % 12,7). Gauza bera gertatzen da jarduera-tasekin ( % 57,4), EAEkoa baino zertxobait handiagoa ( % 56,9) eta Espainiakoa baino zertxobait txikiagoa ( % 58,9).

Sektoreka, irailera arte, industria-jarduera % 5,2 hazi zen Bizkaian, EAE osoan jardueraren hazkundea baino 1,5 puntu gehiago; merkataritza-jarduera % 0,6 hazi zen, Euskadin, aldiz, % 0,4 jaitsi zen; eta eraikuntza % 11,5 hazi zen Euskadin (ez dago Bizkaiko daturik bereizita).

Gora egin dute, halaber, Bizkaiko turismo- eta hotel-establezimenduetan igarotako gauek (+% 22), Bilboko aireportuko bidaiariek (urrian, 2021eko datuak % 70 gainditu dituzte) eta Bilboko Portuko trafikoak (+% 5,8).

Bizkaia: enpresa-ikuspegien inkesta

Bilboko Ganberak Bizkaiko enpresei urte amaierako eta 2023ko aurreikuspenei buruz galdetu ondoren, aurreko urtean baino baikortasun txikiagoa adierazten dute erantzunek. Gaur egun, % 61ek uste du 2022an egoera ekonomikoak bilakaera negatiboa izan duela, baina duela urtebete soilik % 18,5 zen hain negatiboa, eta erdiak hobekuntzarekiko 2022rako konfiantza handitzen zuen.

Bestalde, % 59k 2023rako aurreikuspen negatiboa adierazi du, eta % 31k uste du bere enpresa murgilduko den ingurunea aurtengoaren berdina izango dela.

2022rako, ezkortasuna txikiagoa da industria-enpresen artean, eta handiagoa zerbitzu-enpresen artean. 2023. urteari dagokionez, ezkortasuna handiagoa da eraikuntzan

Inkestatutako enpresek, oro har, 2023rako egonkortasun-aurreikuspenaren alde egiten dute, bai negozio-zifrari dagokionez (erantzunen % 50), bai eta enpleguari ( % 80,5) eta inbertsioei ere dagokienez ( % 60,4).

Eraikuntzaren eta merkataritzaren sektoreko enpresak dira ezkorrenak, bai negozio-zifrari dagokionez, bai enpleguari dagokionez. Izan ere, eraikuntzaren sektoreko % 25,5ek uste du hurrengo urtean plantilla murriztuko dela. Bestalde, ezkortasuna ere nabarmentzen da, merkataritza-sektorean inbertsioak murrizteko aurreikuspenari dagokionez.

Enpresa handiek (250 langile edo gehiagoko plantillekin) baikortasun nabarmena dute, eta, hala, enpresa horien % 72k adierazi dute bere fakturazioak gora egingo duela datorren urtean. Enpresa esportatzaileek konfiantza handiagoa dute 2023an negozio-zifra handitzeko eta enplegua sortzeko duten gaitasunari dagokionez. Enpresa esportatzaile horiek, aldiz, ezkorragoak dira aurten baino, baina baikorragoak 2023rako.

Datorren urterako erronka nagusiei dagokienez, neurri handi batean, lan-kostuak eta energiaren eta lehengaien arrazoizko eskuragarritasun nabarmentzen dira, eta, ondoren, langile kualifikatuen eskasia eta hornidura-kateen etenak.

Inkestan proposatutako eskalan, % 60k baino gehiagok adierazi dute azken urteko energia-prezioen garestitzeak kalte handi samarra edo oso handia eragin diela, eta enpresen % 53k adierazi zuten neurriren bat hartu dutela horri buruz, hala nola salmenta-prezioen igoera eta mozkinen murrizketa. Izan ere, inkestatutako enpresen % 67k adierazi du kostu energetiko altuen koiuntura horri eutsiz gero salmenta-prezioetan igoera gehigarriak planteatuko liratekeela.

Bizkaia: industriaren egoerari buruzko inkesta

Bilboko Ganberak egindako bigarren inkesta hiru hilean behin egiten da, eta industriaren egoera aztertzen du. Gehienek adierazi dute bere ekoizpen-bolumena murriztu egin dela, bai eta barne-merkatuko salmentak eta eskaera-zorroa ere; eta % 42k adierazi dute bere salmenta-prezioak igo egin direla.

Epe laburrerako bere aurreikuspenei dagokienez, enpresek egonkortasunaren alde egiten dute enpleguari dagokionez, eta, aldiz, egonkortasunari eta beherapenari buruzko iritziak partekatzen dituzte produkzioari, eskaera-zorroari eta salmentei dagokienez.

Enpresen % 47k uste dute eskaera-zorroa murriztuko zaiela, eta horrek esan nahi du, batez beste, 80 eguneko lanaldia izango dutela (urteko lehen hiruhilekoan adierazitakoa baino 15 egun gutxiago). Fabrikatutako produktuen stockak, aldiz, produkzio-egun gehiago dira, eta lehen hiruhilekoan 27 egun izatetik hirugarrenean 34 egun izatera igaro dira.

Ekoizpen-ahalmena gutxiegi erabiltzen dutenak % 23 dira, hau da, lehen hiruhilekoan aitortutako gutxiegi erabiltzen direnak halako bi.

Egoerari dagokionez, eta proposatutako balorazio-eskala kontuan hartuta, nabarmentzekoa da enpresen % 42k eta % 41ek puntuazio altuenarekin puntuatzen dituztela “lehengaien eragina” eta “energiaren kostuak” bere jardueran dituen eragina, hurrenez hurren. Inflazioa ere faktore garrantzitsua da; izan ere, erantzunak gehienezko puntuazioekin batuz gero, erantzunen % 48 osatuko lukete.

EU NEXT GENERATION Europako berreskuratze-funtsen aplikazioak “digitalizazio-maila hobetzea” du helburu, eta, ondoren, “makineria eta ekipo berrietan inbertitzea” eta “langileen prestakuntza”.

Inkestatutako industria-enpresen arabera, hurrengo urteari begira kezka eta arrisku handienak “energiaren eta lehengaien kostuetan” (enpresen % 85ek adierazi zuten aukera hori) eta “lan-kostuetan” ( % 68k) biltzen dira.

Pandemia aurreko konparazioa

Pandemiaren aurreko (2019) datu makroekonomikoekin alderatuta, alde handiak ikusten dira: inflazioa askoz handiagoa da (2019ko urrian % 0,4 izatetik 2022ko urrian % 7,1 izatera igaro gara), hamarkadetan erregistratu ez den prezio-igoera ekarri duena; euroaren balio-galera nabarmena dolarrarekiko; eta interes-tasen gorakada handia.

Ondasunen merkataritza-saldo negatiboa (urtarrila-iraila) bikoiztu baino gehiago egin da, euroaren balio-galerak arren, inportazioak garestitzearen ondorioz. Aitzitik, lan-merkatuak portaera hobea du, langabezia-tasa txikiagoa eta Gizarte Segurantzako batez besteko afiliazio handiagoa.

Enpresa-ikuspegiari dagokionez, baikortasun txikiagoa ikusten da; hala, 2019an enpresen % 20k uste zuten 2020 urte hobea izango zela, eta 2022an, berriz, ehuneko hori % 10 ingurukoa da.

Ildo beretik, negozio-zifraren eta enpleguaren igoerei buruzko balioespenak 2019an erregistratutakoak baino txikiagoak dira. Orduan, % 40k baino gehiagok eta % 14k uste zuten salmentak eta plantilla handituko zituztela 2020an; aldiz, une honetan, enpresen % 22k (salmentak) eta % 10ek (enplegua) baino ez dute baikortasun hori erakusten.

Kezken aldaketa ere nabarmentzen da. Orain askoz handiagoak dira lan-kostuei eta energiaren eta lehengaien arrazoizko eskuragarritasunari dagokienez.

Industriari dagokionez, datuek adierazten dute egoerak okerrera egin duela ekoizpen-bolumenari, salmenta-bolumenari (bai barne-merkatuan, bai kanpo-merkatuetan) eta inbertsio-mailari dagokienez. Nabarmentzekoa da, halaber, salmenta-prezioa % 42 igo dela, 2019an erregistratutako % 5arekin alderatuta.

Hurrengo hilabeteei buruzko erantzunek, ordea, antzeko mailari eusten diotela dirudi.

Kontsultatutako iturriak: Aena/Bilbaoair, Zerga Agentzia, Bilboko Portuko Agintaritza, EBZ, EUROSTAT, EUSTAT, Eusko Jaurlaritza, INE, Gizarteratze, Gizarte Segurantza eta Migrazio Ministerioa, Lan eta Gizarte Ekonomiako Ministerioa, eta Bilboko Ganberaren datuak.