Euskal ekonomia pandemia aurreko baremoetara hurbiltzen da

Bilboko Merkataritza, Industria, Zerbitzu eta Itsasketa Ganberak aurreikusten du 2022an BPGa % 4,2 inguru haziko dela, bai EAEn, bai Bizkaian. Hazkunde horren ondorioz, EAEko ekonomia 2019an lortutako BPGaren mailak berreskuratzeko atarian egongo litzateke, hau da, pandemiaren aurretik. Hori guztia, energia-prezioen igoeraren ondorioz mendebaldeko ekonomien arazo handia bihurtu den inflazioa bada ere.

Datu hauek Ganberak berak egoera makroekonomikoari eta euskal koiunturari buruz egindako azterketaren ondorio dira, arreta berezia jarri duela Bizkaiko egoerari dagokionez. Inkesta bat egin du finkatutako enpresen artean, haien bilakaera eta ekitaldi honetarako dituzten aukerak ezagutzeko.

Egoera makroekonomikoa

2022ko lehen hiruhilekoan EAEko eta Bizkaiko ekonomiaren hazkundea % 5,7koa izan da, Espainiako ekonomiaren hazkundea baino 0,6 puntu txikiagoa (% 6,3). Horrek joera-aldaketa bat erakusten du, 2021eko hirugarren hiruhilekora arte gure ekonomiek Espainiakoak baino erregistro hobeak izan zituztelako, BPGaren aldakuntzari dagokionez. Bigarren hiruhilekoan, EAEko hazkundea %4,3an jeitsi da azkenengo datuen arabera.

Funtsezko beste adierazle batek, KPIak, Espainian % 10eko muga gainditu zuen ekainean. Urte arteko azpiko inflazioaren datua, prezioen bariazio aldakorrena duten produktuak (produktu energetikoak eta elikagai freskoak) kontuan hartzen ez dituena, % 5,5ekoa izan da.

Ukrainako gerraren kostuak inflazio moduan azaleratzen ari dira, eta maila ezezagunetan jartzen gaitu, EBZaren % 2ko helburutik gero eta gehiago urruntzen direnak. Inflazioaren igoera, petrolioaren eta energiaren prezioetan oinarritua, baina baita nazioarteko hornikuntza-kateetako etengabeko arazoetan ere, analista ekonomikoen eta lider politikoen alarma- eta kezka-iturri handia da.

Hala ere, eta oso datu kezkagarria izan arren, Euskadiko inflazioa Estatu osokoa baino zertxobait txikiagoa da (% 9,6 ekainean). Bizkaian, martxoan izan ezik, inflazio-tasak Estatukoak baino zertxobait txikiagoak dira (% 10 ekainean).

Euroak dolar estatubatuarrarekiko duen truke-tasari dagokionez, 2022ko lehen seihilekoan zehar gure monetaren balio-galerarako joera nabari da, 5 hilabete pasatxoan % 12tik gorakoa.

Beherakada horrek kanpora saltzen dugunaren lehiakortasuna handitzen du, baina dibisa horretako inportazioak ere garestitzen ditu, eta, beraz, prezioen igoeran beste faktore bat da. Aldiz, euroa libera esterlinarekiko aldatzean, euroaren balio handitzea ikus daiteke.

Bizkaiko egoera ekonomikoa

2020an, Bizkaiko ondasunen kanpo-merkataritzaren Estaldura-tasa % 92tik gorakoa izan zen, 2021ean % 86koa, eta 2022ko maiatzera arte, % 82koa. Beraz, esportazioek gero eta “gaitasun gutxiago” dute inportazioen maila betetzeko. Hala ere, Bizkaiko esportazioek gero eta pisu handiagoa dute euskal esportazioetan, eta 2021ean % 39,8 izatetik aurtengo maiatzean % 40,48 izatera igaro dira.

Nolanahi ere, Bizkaiko defizit komertziala EAE osoan erregistratutako superabit komertzialarekin kontrastatzen jarraitzen du.

Lurraldean erregistratutako langabeziari dagokionez, urtarrilean 65.545 pertsona izatetik ekainean 62.989 izatera igaro da, hau da, 2.500 lagun baino gehiagoko murrizketa (-% 4). Zerbitzuen sektorean dago langabezia horren % 68. Bizkaiko langabezia EAEko guztizkoaren % 56 ingurukoa da.

Bizkaian 2021eko irailean, urrian eta azaroan erregistratutako kontratuen “gailurren” ondoren, 40.000 kontratu baino gehiagorekin, aldagai horrek beheranzko fasea hasi zuen 2022ko apirilera arte. Maiatzean eta ekainean errekuperazio apur bat nabari da, baina 2021. urtearen amaierako mailara iritsi gabe, hau da, erregistratutako 40.000 kontratuetara iritsi gabe (38.497 ekainean).

Aldi baterako kontratuak dira nagusi oraindik ere, baina erregistratutako kontratu guztiekin alderatuz murrizketa garrantzitsua ikus daiteke. 2021eko abenduan, aldi baterako kontratuak erregistratutako kontratu guztien % 91,3 ziren; 2022ko ekainean, berriz, % 73 izan ziren.

Lanaldiaren iraupenari dagokionez, lanaldi partzialeko kontratuak ere nabarmenak izan ziren, 12.444 maiatzean, guztizkoaren % 37,5.

Bizkaian, Gizarte Segurantzako afiliazioak goranzko joera erakusten du: 2021eko abuztuan 467.594 pertsona izatetik 2022ko ekainean 494.160 izatera igaro da. Langile autonomoak afiliatuen % 17 inguru dira.

Bizkaiko Jarduera-tasa (lan egiteko prest dagoen 16 urtetik gorako biztanleria) 2021. urtearen amaieran % 55,86tik aurtengo lehen hiruhilekoan % 57,27ra igo da.

Bestalde, EAEko Jarduera-tasari dagokionez, Bizkaiak Autonomia Erkidegoko batez besteko maila gainditzen du puntu erdian 2022ko lehen hiruhilekoan (aurreko bi hiruhilekoetan maila apalagoetan zegoen).

Bizkaiko Langabezia-tasa, berriz, % 9,55ekoa da 2022ko lehen hiruhilekoan, eta Estatu osoko% 13,65eko Tasa baino txikiagoa da, nahiz eta EAEkoa baino handiagoa izan, % 8,69koa izan baitzen. Alde horretatik, Bilboko Ganberaren ustez, ekitaldi honen amaieran langabezia-tasa % 9ra hurbilduko da.

Industria, eraikuntza, merkataritza, turismoa, aireportua eta portua

Ekonomiaren egoera aztertzeko funtsezko beste adierazle batzuk industriaren, eraikuntzaren, zerbitzuen eta merkataritzaren, turismoaren eta Portuaren bilakaera dira:

• Bizkaiko industria-jarduera % 9,3 hazi da 2022ko maiatzean (% 9,1 Euskadi osoan), eta % 8,9 urteko lehen bost hilabeteetako metatuan (% 7,4 EAEn).
• Eraikuntzan, 2022ko lehen hiruhilekoan (eskuragarri dauden azken datuak), joera-aldaketa nabarmentzen da, jarduera %7,2 handitu dela.
• Bizkaiko merkataritza-jarduera % 5,8 hazi da 2022ko lehen hiruhilekoan (% 5,3 Euskadi osoan), 2021ean izandako hazkundea baino puntu-hamarren bat gutxiago.
• Bizkaiko turismoaren sektorea 101.488 igarotako gau-kopurutik (2021eko maiatzean) 279.102 igarotako gau-kopurura pasatu da aurtengo maiatzean. Azpimarratzekoa da atzerriko bidaiarien igarotako gau-kopuruen berreskuratzea: % 18 ziren 2021eko maiatzean eta % 47 urtebete geroago.
• Bilboko aireportuko jarduerak ere indarberritze-sintoma argiak erakusten ditu, eta 2022tik maiatzera bitarteko metatuan 2021eko bidaiarien (ia 1,6 milioi bidaiari) guztizko trafikoaren % 60 gainditu da. Nazioarteko merkataritza-ibilbideetako bidaiariak % 22 ziren 2021ean, eta % 33 2022ko urtarrila-maiatza metatuan.
• Bilboko Portuaren jarduera hazi egin da, trafikoak % 4,4 egin baitu gora, eta zamaketaren enpresen eta sindikatuen arteko akordioak trafiko horietan eragina izatea espero da, portuaren lehiakortasuna hobetzen baitu.

Enpresa-ikuspegia, industria-egoerari buruzko inkesta

Bilboko Ganberak galdetutako Bizkaiko enpresen gehiengoak (% 92) adierazi du urteko bigarren hiruhilekoan enplegua handitu egin dela. % 46k adierazi du salmentak handitu dituela, eta % 34k eutsi egin diotela. Barne-merkatuan kanpoko merkatuetan baino datu hobeak nabarmentzen dira. Produktuen salmenta-prezioak handiagoak izan dira % 64entzat.

Epe laburrean, batez ere egonkortasuna egongo dela uste dute: enpleguan (% 90), produkzioan (% 75), esportazioan (% 65), salmentetan (% 62) eta eskaera-zorroan (% 58).

Oro har, galdetutako enpresek uste dute % 16 inguruko produkzio-ahalmena dutela erabili gabe, eta hori justifikatzen dute, batez ere, barne-eskaria ahula delako eta, neurri txikiagoan, lehengaia hornitzeko zailtasunak dituztelako. Hain zuzen, enpresen % 43k dio lehengai-hornidurarik ezak eragin handia duela, baina badirudi baikor daudela, uste baitute datorren hiruhilekoan ekoizpen-ahalmenaren gutxiegi erabiltzea % 12ra murriztuko dela.

Bestalde, % 36k inflazioak ere eragin handia duela agertu du, energiaren prezioen inpaktuak eragindako erantzunen oso antzekoa (% 35). Ukrainako gerrari dagokionez, % 26tik beherako ehunekoak adierazi du oso kaltetua dagoela.

Jasotako EU Next Generation funtsen aplikazio-eremuei buruzko galderari dagokionez, galdetutako enpresek enpresaren digitalizazio-maila hobetzeko eta makina eta ekipo berrietan inbertitzeko erabili dituztela azpimarratu dute (erantzunen % 13, hurrenez hurren). Neurri txikiagoan, langileak prestatzeko eta I+G+B abian jartzeko/bultzatzeko erabili dira (% 6, hurrenez hurren).

Azkenik, Industria Egoerari buruzko Inkestak adierazten du enpresen kezka nagusia energiaren eta lehengaien prezioak direla (% 76), eta, ondoren, lan-kostuak (% 60). Neurri txikiagoan bada ere, enpresek pertsona kualifikatuen eskasiak eragindako arriskuak (% 29) eta finantzaketa-baldintzak (% 28) aipatzen dituzte.